کابل برق چیست؟
در مقاله‌های پیشین با کابل فیبرنوری در مقاله فیبرنوری چیست ؟ و با انواع کابل فیبرنوری در مقاله‌های فیبرنوری مالتی مود و فیبرنوری سینگل مود و فیبرهای NZ و دراپ کیبل ها و کابل های OPGW آشنا شدیم. در این مقاله قرار است با کابلهای برق آشنا شویم و کاربرد، دسته بندی و نوع ژاکت بندی آن را بررسی کنیم. دراین مقاله که در ارتباط با کابلهای برق توسط متخصصین فنی بانک فیبرنوری تدوین و نوشته شده است به این مساله که کابل برق چیست می‌پردازیم.
کابل برق چیست ؟
یک کابل برق ساخته شده از یک یا چند هادی الکتریکی است که معمولاً توسط یک غلاف کلی جمع می‌شود. کابل برق در اصل یک مجموعه واحد از یک یا چند رشته سیم است که به صورت منظم در کنار هم پیچیده، بسته و یا بافته شده‌اند و تمام این مجموعه برای اینکه کمترین ضرر جانی یا مالی را به افراد وارد کند توسط مواد و لایه‌های محافظی که عایق نامیده می‌شود، عایق بندی می‌شوند.
دلیل استفاده از کابل برق
کابل برق برای انتقال نیروی برق استفاده می‌شود. این کابل‌ها ممکن است به عنوان سیم کشی دائمی در داخل ساختمان‌ها نصب شوند که روش این نصب شدن به دو صورت امکان پذیر است که می‌تواند در زمین دفن شوند یا به صورت سربار یا در معرض دید قرار بگیرند. یکی از عمومی‌ترین کاربردهای کابلهای برق، انتقال نیروی برق است و اگر اغراق نباشد می‌توان اینگونه گفت که در صنعت برق بخش بسیار بزرگی از توزیع انرژی الکتریکی به وسیله همین کابل‌ها انجام می‌شود و اهمیت این کابل‌ها در این صنعت روز به روز هم در حال افزایش است.
بانک فیبرنوری برای مفید و کاربردی‌تر شدن مطلب، در ادامه به بیان مشخصات و ویژگی کابل برق براساس استانداردهایی که در کشور ایران مرسوم است می‌پردازد.
اجزای تشکیل دهنده کابل برق
تمام کابل‌ها از نظر نوع عملکرد یک کار واحد را انجام می‌دهند اما شکل ظاهری و اجزای تشکیل دهنده آن‌ها با یکدیگر کاملاً متفاوت هستند. به طور مثال کابلهای مخابراتی با کابلهای برقی فشار قوی و یا فشار ضعیف که در تأسیسات برقی استفاده می‌شوند تفاوت‌های زیادی دارند. اما درحالت کلی کابلهای برق همواره از دو قسمت اصلی هادی و عایق تشکیل شده‌اند.
هادی یا رسانا به قسمتی از کابل برق (Power Cable) گفته می‌شود که وظیفه عبوردهی جریان برق را به عهده دارد. هادی استفاده شده در کابلهای برق از جنس مس است. تفاوت های موجود، در نوع کاربرد و عملکردی است که این کابل ها از خودشان نشان می‌دهند. این یعنی هر چه نوع کاربردها متفاوت باشد، جنس، شکل ظاهر، تعداد سیم‌های به کار رفته در کابل‌ها، سطح عایق بندی کابل ها، سطح مقطع هادی و غیره، کاملاً با یکدیگر متفاوت می‌شوند.
برای مدارهایی که دارای بیش از 2000 ولت هستند، یک سپر رسانا هر هادی عایق را محاصره کند. این تکنیک توسط مارتین هوچسترتر در سال 1916 ثبت اختراع شد؛ این سپر گاهی اوقات سپر هوچستادتر نامیده می شود. سپرهای هادی فردی کابل برق به انتهای زمین خاکی متصل شده و در صورت افزایش ولتاژ در هنگام گسل، خطرناک می‌باشد.
در تولید انواع کابل برق با توجه به ساختار و نوع استفاده کابل از لایه‌های حفاظتی مختلفی استفاده می‌گردد اما بصورت عمومی تمامی کابل‌ها دارای عایق و روکش هستند.
دسته بندی و تقسیم بندی کابل برق از نظر کاربرد
- کابلهای مسلح
- کابلهای غیر مسلح
کابلهای مسلح
به کابل‌هایی مسلح گفته می‌شود که برای مقاومت در برابر ضربه، فشار، نفوذ رطوبت و دیگر عوامل محیطی مجهز به نوارهایی از جنس فولاد و غلاف‌هایی سربی هستند.
کابلهای غیر مسلح
به کابل‌هایی غیر مسلح گفته می‌شود که فاقد ساختمان ظاهری مانندبا کابلهای مسلح هستند و فقط از نظر الکتریکی عایق بندی شده اند.
تفاوت کابلهای مسلح و غیر مسلح
برای مشخص شدن این کابل‌ها از هم روی قرقره و یا روی بدنه کابل، حروفی درج می‌شود که مشخص کننده نوع غلاف و عایق‌های به کار رفته است. در مورد جنس هادی اگر بعد از حرف N یک حرف A نوشته شده باشد نشان دهنده این است که این کابل از جنس آلومینیوم است و اگر این حرف درج نشده باشد مشخص کننده این است که کابل برق (Power Cable) مورد نظر از جنس مس است.
در برخی موارد هم دیده می‌شود که روی کابل حرف H نوشته شده که نشان دهنده این است که هر یک از رشته‌های هادی که عایق شده است، توسط کاغذ آلوده به گرافیت با کاغذ متالیزه روکش دار شده‌اند و همه آن‌ها در یک غلاف سربی قرار گرفته‌اند.
تفاوت کابل برق (Power Cable) و کابل کنترل چیست؟
از کابل برق (Power Cable) برای انتقال جریان متناوب و مستقیم استفاده می‌شود، به خصوص با استفاده از کابل با ولتاژ بالا. کابلهای برقی در ساخت سیم کشی برای مدارهای روشنایی، نیرو و کنترل به طور دائم در ساختمان‌ها استفاده می‌شوند. تفاوت اصلی کابل برق و کنترل این است که کابل های کنترل هادی های ساده آنیل هستند در حالی که کابلهای برق رسانای مس و آلومینیوم هستند.
کابل برق شیلد دار و کاربردهای آن
کابل شیلد دار برای محافظت از کابل و همچنین اطلاعاتی که در آن وجود دارد، آن هم در برابر اختلالات الکتریکی و مکانیکی از این شیلد که معمولاً از جنس مس یا آلومینیوم است که مورد استفاده قرار می‌گیرد. همان طوری که اذعان کردیم مهمترین هدف از شیلددار کردن کابل‌ها حفاظت از اطلاعات کابل‌ها در برابر اختلالات الکتریکی، مکانیکی و مغناطیسی است. شیلدهایی که روی کابل برق Power Cable به کار گرفته می‌شود به نوعی یک سپر دفاعی در برابر نویزهای به وجود آمده هستند تا خطاها و ارورهای به وجود آمده را از بین ببرد.
انواع کابل برق
به طور کلی کابلهای برق از نظر نوع عملکرد و مکان استفاده به سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند:
- کابل برقPower Cable هوایی
- کابل برقPower Cable زمینی
- کابل برقPower Cable ساختمانی
کابل برق هوایی
از این کابلهای برق (Power Cable) بیشتر در مکان‌هایی که نیاز مُبرم به آویزان کردن کابل‌ها بر روی تیرها وجود دارد، استفاده می‌شود و سعی شده در کابلهای برق هوایی از یک سیم رشته‌ای آن هم از جنس فولاد گالوانیزه به موازات هم که یک غلاف از جنس مواد پلی اتیلنی بر روی آن وجود دارد، استفاده شود.
کابل برق زمینی
همانطوری که از اسم این نوع کابل ها پیداست، برای انتقال برق از داخل خاک از این کابل ها استفاده می‌شود که اغلب دارای هادی مسی و عایق و غلاف P.E.T است و در صورتی که نیاز باشد به سیم با نوار فولادی مسلح می‌شود.
کابل برقPower Cable ساختمانی
کابلهای برق ساختمانی هم که به وفور در تمامی ساختمان‌ها پیدا می‌شود از هادی مسی و غلاف‌های PVC استفاده می‌کنند.
به طور معمول تمامی کابلهای برق (Power Cable) با توجه به نوع آن و عملکردی که از خودشان نشان می‌دهند و همچنین سطح مقطع معینی که دارند، قادرند جریان مشخصی از یک برق را انتقال دهند و اگر بیشتر از آن حد شود به طور حتم به کوتاه تر شدن عمر یا سوختن کابل منجر می‌شود.
موارد مورد توجه در خرید انواع کابل برق
- هنگام خرید حتماً به حداکثر جریان عبوری از کابلهای برقPower Cable توجه کنید.
- میزان افت ولتاژ را در نظر بگیرید و این میزان افت ولتاژ نبایستی از حد مجاز، تجاوز کند.
- از نظر افت توان درباره سطح مقطع انتخاب شده حتماً محاسبات اقتصادی را انجام دهید.
- باتوجه به محیطی که قراراست کابل های برق در آنجا به کار برود حتماً به نوع هادی و عایق کابل توجه کنید.
کاربرد کابلهای برق از نظر فشار و یا سطح ولتاژ
این نوع کابل‌ها از نظر فشار و یا سطح ولتاژ به چند گروه و دسته مختلف تقسیم بندی می‌شوند:
- دسته اول: کابل فشار قوی
- دسته دوم: کابل فشار متوسط
- دسته سوم: کابل فشار ضعیف
- دسته چهارم: کابل ساختمانی
- دسته پنجم: کابل ابزار دقیق
- دسته ششم: کابل ضد آتش
در این مقاله با کابلهای برق و انواع و دسته‌بندی‌های آن آشنا شدیم و دانستیم کابل‌هایی بسیار متقاوت از کابلهای فیبرنوری هستند. مقاله‌ی فوق توسط بانک فیبرنوری تدوین و نوشته شده است و از سایت wikipedia استفاده شده است.
