کانکتورها با فرول استوانه ای
در بخش قبلي انواع مختلف كانكتورهاي با فرول استوانه‌اي معرفي شد. در اين بخش مقاله، كانكتورهاي ديگري با فرول استوانهای را معرفی و در انتها به معرفي كانكتورهاي با كاربردهاي ويژه ميپردازيم.
کانکتور ST
کانکتورهای ST برای هر دو فیبرهای سینگل مد و مولتی مد ساخته می‌شود. این نوع کانکتور اصولا به منظور ایجاد سهولت در بکارگیری آنها ساخته شدند و بنابراین دارای میله کوپلیینگ برای تسهیل انجام قطع و وصل است. این نوع کانکتور شبیه به کانکتور BNC مورد استفاده در اتصال کابل‌های کواکسیال است. فرول در این نوع کانکتور از جنس فلز و سرامیک بوده و یا تماما از سرامیک ساخته می‌شود.
کانکتور FDDI
اولین واسط که برای انتقال داده‌های نوری ساخته شد به نام واسط نوری برای توزیع داده‌ها (Interface Data Distributed Fiber: FDDI) نامیده شد. همانطور که از نام آن برمي‌آيد این نوع کانکتورها اصولا برای شبکه‌های داده با انتقال بالا با مسافت‌های طولانی (تا 2 کیلومتر بین نودها) طراحی شده است. کانکتور FDDI برای مسیر (حلقه) با فیبر دوگانه طراحی شده است و این به معنای آن است که در یک شبکه FDDI یک کانکتور باید به صورت تاندم (ورودی به حلقه، خروجی از حلقه) مورد استفاده قرار گیرد.
كانكتور با فرول مخروطی
یک مفصل مکانیکی که (از نظر ساخت) بسیار پیچیده باشد دارای فرول مخروطی است. انتهای فرول‌ها که بایستی در کنار هم قرار گیرند به صورت مخروطی سائیده می‌شوند تا به سهولت هم مرکز شوند (شکل35) محفظه‌ای که فرول‌ها در آن قرار می‌گیرند به صورت دو مخروط، سوراخ‌کاری می‌شود. عملکرد مفصل تماما به کیفیت سائیدگی انتهای مخروطی شکل فرول بستگی دارد. مفصل‌های با این نوع فرول بایستی در کارخانه نصب شوند. میانگین معمول افت مفصل در هر کانکتور dB ۰/۳ است.
كانكتور پرتو گسترده
نوار فیبر دارای 2 ، 4 ، 6 ، 8 ، 12 و یا تعداد بیشتر فیبر با پوشش اولیه است که به صورت موازی در کنار هم قرار گرفته‌اند. بنابراین مفصل باید دارای تعدادی روزنه 125 میکرون باشد که در یک ردیف در کانکتور تعبیه شده باشند. فاصله روزنه‌ها در کانکتور باید نزدیک به فاصله بین فیبرها در نوار باشد تا از خمیدگی فیبرها اجتناب شود. شکل 39 طرح اساسی کانکتور برای فیبرهای نواری را نشان می‌دهد.
کانکتور پرتو گسترده یا کانکتور برای مصارف نظام
نوع خاصی از کانکتورها برای استفاده در محیط‌هایی با شرایط خاص و یا جاهایی که الزامات سختگیرانه برای کار کانکتور مورد نظر است، توسعه یافته است. فیبر نوری توسط لنز در انتهای کانکتور محافظت می‌شود. لنز، شعاع نور فیبر را گسترده كرده و نور گسترده پس از عبور از کانکتور در طرف دیگر به کمک عدسی همگرای مشابه وارد فیبر نوری طرف گیرنده می‌شود. به دلیل گسترده شدن نور، این نوع کانکتور در مقابل مواد آلاینده حساسیت کمتری دارد. کانکتور پرتو گسترده به صورت‌های مختلف یک تا 4 فیبر تولید می‌شود و عموما برای کاربردهای نظامی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
کانکتور برای فیبرهای نواری
کانکتورهای نواری به دلایل مشخص، فاقد ساختار استوانهای است. نوار فیبر دارای 2 ، 4 ، 6 ، 8 ، 12 و یا تعداد بیشتر فیبر با پوشش اولیه است که به صورت موازی در کنار هم قرار گرفته‌اند. بنابراین مفصل باید دارای تعدادی روزنه 125 میکرون باشد که در یک ردیف در کانکتور تعبیه شده باشند. فاصله روزنه‌ها در کانکتور باید نزدیک به فاصله بین فیبرها در نوار باشد تا از خمیدگی فیبرها اجتناب شود. شکل 39 طرح اساسی کانکتور برای فیبرهای نواری را نشان می‌دهد.
کانکتور MT
کانکتور MT برای اتصال کابل‌های با نوارهای 2 ، 4 ، 8 و یا 12 فیبر است. کانکتور MT به طور استثنایی کوچک بوده ابعاد آن فقط 2x7x10mm است. کانکتور دارای 2 ، 4 ، 8 و یا 12 روزنه است که در کنار هم قرار گرفته‌اند. برای تطبیق فیبرها، از دو میله فلزی جهت هدایت استفاده می‌شود. سطوح کانکتور به صورت موازی سايیده و اجزاء آن با فنر در کنار هم قرار می‌گیرد. تلفات نور این نوع کانکتور بایستی کمتر از 1dB باشد. قیمت کانکتورهای MT در مقایسه با کانکتورهای تکی PC/FC یا SC اندکی بيشتر است. در شبکه های دسترسی و یا شبکه‌های FTTH که هزینه نقش مهمی ایفا می‌کند، استفاده از کانکتورهای تا 12 فیبر به جای اتصال تک فیبر می‌تواند به طور قابل ملاحظه‌ای هزینه‌ها را کاهش دهد.
کانکتورها با فرول استوانه ای
فیبرهای نوری را می‌توان با مفصل‌های دائم و یا نیمه دائم به هم متصل كرد. بهترین اتصال به کمک ذوب كردن سطح فیبر در مفصل‌های فیوژنی انجام می‌گیرد. این روش، در صورت اتصال تعداد زیادی فیبر، روش گرانقيمتی نخواهد بود. برای نصب‌های کوچک‌تر و الزامات کمتر سختگیرانه، مفصل‌های مکانیکی، ارزان‌ترین انتخاب خواهد بود. انواع زیادی از کانکتورها در بازار یافت می‌شوند. برای شبکه‌های محلی و نیز شبکه های نوری کم سرعت، کانکتورها را می‌توان برای هر نصب جداگانه در محل و به کمک تجهیزات مخصوص آماده و سطوح آنرا سايیده و براق كرد. کانکتورهای آماده شده در کارخانه، همیشه برای پایاندهی خطوط در مراکز سویچ شبکه‌های بزرگ مخابراتی که عملکرد و قابلیت اطمینان در آنها از اهمیت بسياري برخوردار هستند، استفاده مي‌شود. کانکتورها برای اتصال هر دو نوع فیبرمولتی مد و فیبر سینگل مد یافت می‌شود. در حال حاضر، کانکتورهای مخصوص – به طور مثال FDDI – برای تأمین الزامات خاص شبکه نیز توسعه يافته است.
این مقاله توسط مهندس محمدعلی مساواتی نوشته شده و در مجله سیم و کابل منتشر شده است.
